در مقاله قبلی دو سوال اساسی رو مطرح کردیم که آیا حتما باید تخصص بگیریم و اگه رفتیم سمت تخصص چه رشته ای رو انتخاب کنیم و یه جمع بندی داشتیم که تخصص گرفتن بیشتر از اینکه الزام باشه یه انتخابه که لازمه اش هم رسیدن به یک خودشناسیه و اصلا نمی‌شه یه نسخه واحد برای همه پیچید و معیار اصلی برای انتخاب رشته رو هم علاقه به رشته تخصصی پیشنهاد کردیم .
در این مقاله ، هر دو مسیر رو کمی بررسی می‌کنیم تا با مجهولات کمتری مواجه باشیم .
اول می ریم سراغ مسیر تخصص
• شاید یکی از شایع‌ترین سوال ها تو این مسیر این باشه که کی برم سمت تخصص ؟
به نظر خیلی از دندونپزشک ها و اساتید که من هم باهاشون موافقم بهتره قبل از تخصص ، یه مدت عمومی کار کنیم و سه تا دلیل عمده هم دارم :
– اول اینکه یه دید جامع و کلی نگر به دندونپزشکی پیدا می‌کنیم ،بعدش می‌ریم سمت تخصص و این کمک می‌کنه که تک بعدی به درمان نگاه نکنیم و همه چیز رو از منظر تخصص خودمون نبینیم .
– دوم اینکه کار عملی تو کلینیک ، کمک می‌کنه علاقه اصلی خودمونو بهتر بشناسیم و با چشم باز انتخاب رشته کنیم .
– سوم اینکه دوری از دانشگاه و ورود به بازار کار ، یه احساس نیاز در مورد آموزش مجدد به ما میده که باعث میشه برگردیم و با ولع بیشتری درس بخونیم . همه مون دیدیم که تو دوره دانشجویی چون درکی از بازارکار و نیازهای آتی نداریم و اون جوری که باید ، احساس نیاز نمی کنیم خوب هم نمی ریم دنبال یادگیری و به نظر من اگه کمی از دانشگاه فاصله بگیریم قدرش رو بیشتر می دونیم و با انگیزه بالاتری بر می گردیم. البته یه موضوعی هم وجود داره که اگه بریم تو بازار کار و درآمد خوب بهمون مزه بده ممکنه به این راحتی نتونیم ازش دل بکنیم و برای تخصص درس بخونیم .
• موضوع بعدی تو مسیر تخصص اینه که چقدر باید وقت بذاریم برای قبول شدن ؟
شاید تو امتحان کنکور که افراد با استعدادها و ضریب هوشی بسیار متنوع شرکت می کنند بشه در کنار پشتکار و سخت کوشی که بدون شک دلیل اصلی موفقیته ،نقشی هم برای استعداد و هوش در نظر گرفت اما در امتحان تخصص ، همه شرکت کننده ها ، اون حداقل استعداد و ضریب هوشی لازم رو دارن و تنها عامل موفقیت فقط فقط برنامه ریزی درست و پشتکاره ؛ پس خیالتون راحت باشه که رقابت به شدت زیاده و دیگه با 3 – 2 روز در هفته و هر روز 3 -2 ساعت ، کسی تخصص قبول نمی شه و اکثر کسایی که قبول می شن به صورت کامل یا تقریبا کامل از کار کردن دست می کشن تا بتونن قبول شن .
هشدار
لطقا نگین من 4 – 3 شیفت کار می کنم و زمانی از من نمی گیره پس هم کار می کنم هم درس می خونم ؛ این اشتباهه چون یه بیمار که کارش به گیر و گور بیفته مخصوصا تو اوایل کار ، شما ممکنه تا هفته ها از نظر ذهنی درگیرش بشین . اینم که نباشه خود کار کردن ، محیط کار و همکارها به هزار و یک روش می تونن به شما استرس وارد کنن و فکرتونو مشغول کنن ؛ پس با خودتون رو راست باشین و تکلیف تون رو با خودتون روشن کنین. اگه می خواین تخصص قبول شین، دور کار کردن رو خط بکشین و فقط رو درس خوندن تمرکز کنین .
کنکور
تمام اتفاقات بدی که واسه کنکور افتاده و کلی استرس به دانش آموزان دبیرستانی وارد کرده حالا داره تو امتحان تخصص خودش رو نشون میده :
کنکور که دقیقا همون کنکوره ، فقط گاج جای خودش رو داده به پارسه ؛ جزوه ها و کتابهای تست هم که با اساسی مختلفی مثل CDR ، DDQ و امثال اینا وارد بازار شدن . نمی خوام بگم اینا بدن ، اینا نتیجه اون تفکری هستن که تنها راه نجات و رستگاری دندونپزشکا رو قبولی در امتحان تخصص می دونن و یه تجارت میلیاردی در بازار تخصص ایجاد کردن ولی واقعیت اینه که شانس قبولی رو بالا می برن و چون خیلی از ماها فقط یه بار فرصت می کنیم با تمام قوا خودمون رو برای امتحان تخصص آماده کنیم شاید منطقی تر باشه که از این کتابها و کلاس ها استقبال کنیم.
رتبه
یکی دیگه از سوالات شایع در زمینه تخصص اینه که برای قبولی در فلان رشته ، چه رتبه ای باید بیارم ؟
معمولا رشته های ارتودنسی و پروتز بیشترین طرفدار رو دارن و پاتولوژی و بیماریهای دهان کمترین طرفدار و بقیه رشته ها بسته به جنسیت ، شهر مورد نظر و سلیقه و علایق داوطلبان و اینکه رتبه های برتر اون سال چطوری انتخاب رشته کردن بالا و پایین می شن .
به نظر من اگه رشته خاصی مدنظرتونه که نمره لازم برای اون رشته رو نمیارین ، اصلا انتخاب رشته نکنید و بدترین سناریو رو برای خودتون تجسم کنین که تمام رتبه های برتر قراره امسال اون رشته رو بزنن ؛ پس برنامه ریزی تونو جوری انجام بدین که رتبه زیر 30 – 20 بیارین ولی اگه فعلا دارین امتحان می دین و بعدش می خواین راجع به انتخاب رشته فکر کنین ،بعنی هنوز سنگ هاتونو با خودتون وانکندین و شاید رتبه زیر 100 هم ، شما رو راضی نگه داره .
دندونپزشکی که تصمیم می گیره منطقه امن و آرامش خودش رو رها کنه و تو امتحان تخصص شرکت کنه ، تغییراتی در سبک زندگی و شرایط مالی براش ایجاد میشه که تو سه مرحله بهش اشاره می کنم :
1- قبل از قبولی : شما باید حداقل یک سال کامل رو برای آمادگی در امتحان تخصص اون هم به صورت تمام وقت در نظر بگیرید ؛ تو این یک سال درآمد شما ( هر مقداری که هست ) تقریبا به صفر میل می کنه و تمام مهمونی ها و مسافرت ها و تفریح شما فدای تخصص میشه .
2- حین تحصیل : از نظر قانون، تحصیل در دوران رزیدنتی تمام وقته و شما دیگه مجوز کار ندارین حتی مطب فعلی خودتون رو هم باید ببندین، هر چند اکثر رزیدنتها به ویژه اطفال و اندو به راحتی در مراکز خصوصی مشغول به کار می شن ( البته بدون مجوز ) و در حد گذران دوره رزیدنتی درآمد دارن .
بگذریم از اینکه رشته های ارتودنسی ، رادیولوژی ، بیماریهای دهان و پاتولوژی مجبورن به عنوان GP دنبال کار بگردن و رزیدنت های جراحی و بعدش پروتز ، اونقدر درگیر درس میشن که خیلی دیگه نای کار کردن هم ندارن ؛ پس تو این دوره هم شما باید از مقدار زیادی پول و تفریح و سرگرمی خودتون بزنین تا بالاخره تخصص بگیرین ( البته اوضاع از مرحله قبلی بهتره ) .
3- بعد از اتمام تحصیل : حالا وقتشه که برین دوره طرح یا ضریب K تون رو بگذرونین ؛
اونایی که تعهد خاص دارن محل خدمتشون از همون اول مشخصه و 3 برابر مدت تحصیل ، باید برن تو اون استان که بهش تعهد دادن خدمت کنن . تعهد عامی ها دو برابر مدت تحصیل تعهد دارن ولی همیشه این دل مشغولی رو دارن که ضریب K رو کجا باید بگذرونن . با توجه به تعداد زیاد دانشکده های دندونپزشکی و نیاز همیشگی اونها به هیات علمی ، در اکثر موارد تعهد این دوستان به صورت آموزشی و در دانشکده ها طی می شه .
دوستانی که تعهد آزاد رو انتخاب کردن و هزینه تحصیل شون رو پرداخت می کنن در واقع از 7 دولت آزاد هستند و بعد از اتمام تحصیل ، تو هر شهری که بخوان می تونن مشغول کار بشن البته به شرطی که طرح دوره عمومی رو گذرونده باشن و برای همین هم تعهد آزاد طرفدارهای زیادی داره .
در هر سه دوره ، درآمد شما تا حد خیلی زیادی کاهش پیدا می کنه و سبک و محل زندگی شما هم با چیزی که دوست دارین ممکنه سازگار نباشه و اینا تاوان هزینه هایی هست که بابت تخصص باید پرداخت کنین البته تا یادم نرفته بگم که حدود ده سال از بهترین دوران عمرتون رو هم تو این مرحله سپری می کنین .
اکثر متخصصان، دوره عمومی رو خیلی جذابتر و مفرح تر از دوره تخصصی می دونن و دو تا دلیل اصلی هم دارن :
اولا تو دوره عمومی تازه وارد جو دانشگاه شدیم و کلی هم کلاسی و سال بالایی و سال پایینی داریم که بالاخره با چند نفرشون صمیمی می شیم و خوش می گذرونیم ولی تو دوره تخصص، هم دوره ای ها محدودن و هر کی هم مشغول زندگی و دل نگرانی های خودشه .
ثانیا تو دوره عمومی ، ما اسم مون دانشجوئه ، مسئولیت خاصی بر عهده مون نیست و خانواده و جامعه هم انتظار خاصی از ما ندارن اما تو دوره تخصص باید به عنوان دکتر در اجتماع حاضر بشیم، احتمالا متاهل هستیم با کلی مسئولیت اضافی و سطح توقع همه از ما بالا رفته.
به عنوان جمع بندی باید بگم رفتن به سمت تخصص یه جور معامله است ، یه جور بده بستونه که باید سبک سنگین کنین ببینید کدوم کفه ترازو سنگین تره.
از طرفی توی یک دوره حدود ده ساله مقدار زیادی از درآمد ، آرامش و آزادی هاتونو از دست می دین از طرف دیگه اعتبار علمی بالاتر ، ارضای روحی بیشتر ، درآمد آتی بالاتر و امکان تدریس در دانشگاه رو به دست میارین .
تصمیم با شماست به نظر من اگه بحث عشق و علاقه به اون رشته تخصصی در میون باشه تصمیم خیلی راحته ولی اگه اینجوری نباشه ، این دو تا کفه ترازو رو باید خیلی سبک سنگین کنین
الان دیگه موقعشه یه نگاهی هم بندازیم به مسیر دوم یعنی دندونپزشکایی که یا نتونستن یا نخواستن به سمت تخصص برن و ببینیم چه چیزی در انتظار اوناس ؛
حالا که به سمت تخصص نرفتیم باید راهی رو در پیش بگیریم که تو مسیر حرفه ای عقب نمونیم و تو این رقابت شدید ، بازار کار خودمون رو داشته باشیم .
مهارت فنی
یه راهش اینه که برای بالا بردن مهارتهای فنی تو دوره های آموزشی شرکت کنیم که الان دیگه تعدادشون هم خیلی زیاده، از کلاس های جهاد دانشگاهی و موسسات آموزشی بگیر تا دوره های فشرده خصوصی و چند نفره اساتید معروف، دوره های آموزشی مجازی و آنلاین و وبینار هم که بعد از شروع کرونا جای خودشون رو باز کردن و احتمالا در آینده حرف های بیشتری هم برای گفتن خواهند داشت . تعداد خیلی زیادی هم که پست و ویدئوی آموزشی توی سایتها و انواع Social Media وجود داره که می تونه بهمون کمک کنه.
مهارت نرم
یادمون باشه تخصص تنها مسیر پیشرفت حرفه ای ما نیست شاید بهتره اینجوری بگم اصلا کافی نیست و کلی مهارت دیگه برای پیشرفت تو کار لازمه ؛
پس حالا که تخصص مسیر ما نبوده باید بریم سراغ سایر مهارتهای لازم برای موفقیت حرفه ای مثل :
** برقراری ارتباط صحیح با بیمار
** تشکیل یک تیم حرفه ای و کاربلد و همسو با هم برای ارائه درمان با کیفیت
** ارتقای روحیه همدلی ، پرستاری و مراقبت از بیمار در خودمون و تیم مون
** بالا بردن سواد مالی و شم بیزینسی خودمون
** و خیلی مهارتهای دیگه که نقش شون توی موفقیت به مراتب بالاتر از گرفتن تخصصه
دایره مهارت
یه اصل خیلی مهم رو هم باید رعایت کنیم اون هم اینه به تخصصی شدن رشته های مختلف دندونپزشکی احترام بذاریم و اصلا سعی نکنیم همه درمانها و همه کیسها رو خودمون انجام بدیم، اتفاقا بهتره یه سری درمان های محدود رو خیلی خوب یاد بگیریم و روشون سرمایه گذاری کنیم و بقیه درمان ها رو به راحتی ارجاع بدیم ؛ این جوری هم حرفه ای رفتار کردیم و هم در نظر بیمارامون ، حرفه ای به نظر می رسیم .
هشدار
باید سعی کنیم جلوی بعضی وسوسه ها بگیریم مثل اینکه :
** وقتی همه کارهای مریضام رو خودم انجام میدم خیالم راحت تره.
** مریضام غیر از من هیچ کس رو قبول ندارن و پیشش نمیرن .
** من همه کارها رو بلدم و از پسشون برمیام، دلیلی نداره مریضامو ارجاع بدم .
** از تنوع درمان ها خوشم میاد چون نمیذاره یه کار تکراری خستم کنه ؛ پس همه کارها رو انجام میدم.
به عنوان جمع بندی باید بگم رقابت بین دندونپزشک ها زیاده و هر روز هم داره بیشتر میشه کسی که می خواد تو این رقابت عقب نمونه باید یه مزیتی نسبت به بقیه همکارها داشته باشه و بتونه این مزیت رو به بیماران نشون بده تا بیمارها اونو برای درمان انتخاب کنن ؛ این مزیت می تونه در زمینه های مختلف باشه مثل : کیفیت درمان ، بازاریابی خلاق ، تکنولوژی به روز ، درمانهای مدرن ، افرهای ویژه ، قیمت های رقابتی ، تیم درمانی کامل و هر چیز دیگه ای .
چون همه این مزایای رقابتی ، دیر یا زود توسط سایر همکاران کپی برداری می شن همیشه باید دنبال یه مزیت جدیدتر ، یه روش درمانی بهتر با ریسک کمتر و یا هرکار دیگه ای بگردیم که بتونیم مریض هامون را راضی نگه داریم و یادمون باشه که امروزه مشتری پادشاهه و هر روز هم انتظارش از ما بالاتر میره و اگه ما نتونیم اونو راضی نگه داریم دیر یا زود یه همکار دیگه این کار رو خواهد کرد .
کانال رادیو دندونپزشکی در تلگرام
پیج رادیو دندونپزشکی در اینستاگرام
